Ντιράκ, Πολ Άντριαν Μόρις

(Paul Adrien MauriceDirac, Μπρίστολ 1902 – 1984). Άγγλος φυσικός. Σπούδασε αρχικά στο Μπρίστολ και μετά στο Κέιμπριτζ και το 1933 τιμήθηκε, μαζί με τον Έρβιν Σρέντινγκερ, με το Νόμπελ φυσικής, για τη συνεισφορά του στην ανάπτυξη της μηχανικής των κβάντα. Μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου από το 1930, δίδαξε στο Κέιμπριτζ, όπου κατείχε την έδρα που ανήκε άλλοτε στον Νεύτωνα. Η αξία του Ν. συνίσταται ουσιαστικά στην επαναδιατύπωση (1925) της μηχανικής των κβάντα, η οποία ήδη είχε αναπτυχθεί από τους Ντε Μπρολί, Σρέντινγκερ και Χάιζενμπεργκ. Συνέδεσε κατόπιν το όνομά του μαζί με τον Eνρίκο Φέρμι, στη στατιστική των σωματίων για τα οποία ισχύει η αρχή του Πάουλι, και υπήρξε ένας από τους προδρόμους της θεωρίας για την ακτινοβολία των κβάντα. Ίσως όμως η μεγαλύτερη προσφορά του στη σύγχρονη φυσική είναι η θεωρία της σχετικότητας του ηλεκτρονίου. Το 1930 επεξεργάστηκε την εξίσωση που ρυθμίζει την κίνηση του ηλεκτρονίου, σύμφωνα με τις αρχές της σχετικότητας και της μηχανικής των κβάντα. Οι λύσεις της εξίσωσης αυτής απέδιδαν στο ηλεκτρόνιο τόσο θετική όσο και αρνητική ενέργεια. Αρχικά έγινε δεκτό ότι μόνο οι λύσεις θετικής ενέργειας ήταν δυνατό να ανταποκρίνονται σε υπαρκτά σωμάτια, δηλαδή ηλεκτρόνια. Μόνον αργότερα ο Ν. απέδωσε και στις λύσεις αρνητικής ενέργειας συγκεκριμένη φυσική έννοια. Κατ’ αυτόν, η εξαφάνιση ενός σωματίου σε κατάσταση αρνητικής ενέργειας ερμηνεύεται ως γένεση ενός αντισωματίου σε κατάσταση κανονικής, δηλαδή θετικής ενέργειας. Η ερμηνεία αυτή έλαβε λαμπρή επιβεβαίωση το 1932 με την ανακάλυψη του ποζιτρονίου από τον Άντερσον. Η θεωρητική πρόγνωση της ύπαρξης του ποζιτρονίου ως αντι-σωματίου του ηλεκτρονίου από τον Ν. οδήγησε τη φυσική στη μελέτη των αντι-σωματίων, που σήμερα έχει αποδειχτεί ότι αντιστοιχούν κατά μεγάλο μέρος σε όλα σχεδόν τα γνωστά στοιχειώδη σωμάτια. Ο Άγγλος φυσικός Πολ Άντριαν Μόρις Ντιράκ.